"وایمکس" به یکی از پرطرفدارترین فناوری های موجود برای توسعه اینترنت پرسرعت در شهرها تبدیل شده است. به گونه ای که بعضی از شهرهای بزرگ جهان با این فناوری توانسته اند پوشش کاملی برای دسترسی به اینترنت شهروندان در هر نقطه ای که باشند فراهم کنند. به این ترتیب اگر بگوییم که یکی از اساسی ترین ابزارهای مورد نیاز شهرهای الکترونیکی، دسترسی از طریق وایمکس است، بیراه نگفته ایم. به خصوص در کشوری مانند ایران که امکانات فیبرنوری تا داخل منازل وجود ندارد و سیستم های ADSL نیز موفقیت چندانی نداشته اند. بنابراین تلاش برای راه اندازی فناوری وایمکس در کشور که در آینده نیز نسخه های جدیدتر آن در دسترس خواهد بود، یکی از راه های اساسی افزایش ضریب نفوذ اینترنت و فراگیر شدن این تکنولوژی است.
گفته می شود اشکالاتی که در توسعه ADSL (اینترنت پر سرعت با سیم) در ایران وجود داشته و عموما از جانب شرکت مخابرات پیش آمده، دیگر در سیستم های وایمکس وجود نخواهد داشت، چرا که برای ارائه سرویس ADSL حتما یک شرکت خصوصی باید وارد فضای MDF شود که متعلق به مخابرات است؛ و به آنها نیز این اجازه داده نشده و یا محدودیت های زیادی وجود داشته است. اما در وایمکس این الزام وجود ندارد و اپراتورهای آن می توانند کاملا مستقل از مخابرات عمل کنند.
به اعتقاد کارشناسان تنها شرطی که می تواند باعث موفقیت این فناوری شود اطلاع رسانی به موقع و تلاش در جهت ارزان بودن خدمات آن است که دولت می تواند با حمایت خود، به شرکت های بخش خصوصی کمک کند تا وایمکس را با هزینه ارزان و حتی در بسیاری از مناطق عمومی به صورت رایگان ارائه دهند. شکی نیست که ایجاد مکانیزمی برای تعیین هزینه ارزان و حتی رایگان می تواند مهم ترین مکانیزم حمایتی از سوی دولت برای بخش خصوصی و کاربران اینترنت باشد و از طرفی نیز دولت می تواند به عنوان مشترک اولیه وایمکس، این سرویس را برای همه دستگاه ها، ادارات، نهادها و اماکن عمومی و دولتی خریداری کند. در این صورت به طور قطع افزایش تعداد کاربران منجر به کاهش هزینه این سرویس خواهد بود و دولت می تواند گامی مهم در جهت حمایت از بخش خصوصی این حوزه بردارد.
● حرکت برای تحقق وایمکس در ایران
از سال ۱۳۸۳ با ارائه مجوزهای PAP، با موافقت اصولی سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی به برخی از شرکت های علاقمند به فعالیت در حوزه بی سیم باند وسیع، مجوز راه اندازی شبکه رادیویی اعطا شد. بدین ترتیب این شرکت ها براساس فناوری وایمکس و فناوری مشابه آن، نسبت به راه اندازی شبکه های باند وسیع در سطح تهران و مشهد اقدام کردند و در سال ۱۳۸۶ پس از تکمیل مراحل استاندارد سازی فناوری وایمکس در جهان، رگولاتوری اعطای مجوزهای جدید وایمکس را در دستور کار خود قرار داد. پس از اتمام مطالعات اولیه، تهیه متن پروانه، اسناد مزایده و تصویب این امر در کمیسیون تنظیم مقررات، انجام روال قانونی برای برگزاری مزایده و واگذاری مجوز، در دستور کار قرار گرفت و سرانجام در هشتم تیرماه ۸۷، با انتشار متن پروانه رسماً فراخوان خرید اسناد مزایده از سوی سازمان تنظیم مقررات انجام شد؛ هم اکنون، پس از انجام مراحل برگزاری مزایده، اپراتورهای ارائه دهنده این سرویس در همه استان های کشور مشخص شده و پروانه فعالیت آنها صادر شده است. این پروانه ها، به دارندگان آن ها این امکان را می دهد تا خدمات وایمکس را همراه با خدمات VoIP (تلفن اینترنتی) به کاربران خانگی و تجاری ارائه دهند. درمزایده وایمکس تنها شرکت های غیردولتی ثبت شده می توانستند شرکت کنند و برای شریک تجاری خارجی حداکثر سهم ۴۹درصدی و برای شریک داخلی سهم ۵۱درصدی در نظر گرفته شد. پروانه اپراتوری وایمکس برای هر چهار شرکت به مدت شش سال صادر شده و به مدت یک دوره ۵ ساله نیز بدون دریافت حق امتیاز جدید قابل تمدید است.
در مرحله نخست، شش شرکت در مزایده شرکت کردند که پس ازبازگشایی پاکات الف و ب مربوط به اسناد حقوقی و پیشنهاد های فنی، چهار شرکت توانستند حد نصاب امتیازلازم را دراین خصوص کسب کنند. در نهایت، ۱۳ آبان ماه سال ۸۷ پاکات قیمت نیز گشوده شد و شرکت مبین پایا در تمام استان ها، ایرانسل در شش استان تهران، آذربایجان شرقی، اصفهان، خراسان رضوی، فارس و خوزستان، شرکت مشارکتی سیار اصفهان(اسپادان) در اصفهان و شرکت رایانه دانش گلستان در استان گلستان به عنوان برندگان مزایده معرفی شدند. براساس شرایط پروانه، این شرکت ها باید سرویس دهی خود را پس از گذشت ۹ماه از زمان دریافت پروانه آغاز می کردند که برخی از آن ها مانند ایرانسل حتی قول دادند طی شش ماه این کار را عملیاتی کنند. با توجه به اینکه فعالیت وایمکس استانی در نظر گرفته شده بود، مبلغ پایه در کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات برای هراستان با توجه به وضعیت اقتصادی و اجتماعی آن استان به تصویب رسیده که بر اساس مزایده پرداخت حق الامتیاز صدور پروانه، درمرحله اول ۴۰درصد در زمان صدور و مابقی نیز هر سال ۱۰درصد، به صورت اقساط شش ساله پرداخت خواهد شد. در این پروژه مبین پایا با حق امتیاز پایه ۸۶۲میلیارد ریال بیشترین میزان حق امتیاز را با مبلغ جمع شده در نهایت ۶۶۷۶/۱۰ میلیارد ریال، از آن خود کرد. همچنین حق امتیاز پایه ایرانسل ۵۲۴میلیارد بود که جمع به دست آمده مزایده ۰۳/۶۹ میلیارد ریال است.
در این میان شرکت مخابراتی سیاراصفهان (اسپادان) با پرداخت ۹۰میلیارد ریال پروانه وایمکس در استان اصفهان و رایانه دانش گلستان نیز با پرداخت ۲۰میلیارد ریال همین پروانه را در استان گلستان دریافت کردند. محمد سلیمانی، وزیر ارتباطات دولت نهم که در زمان وی پروانه اپراتوری وایمکس به شرکت های برنده مزایده واگذار شد، با تاکید براین که وایمکس می تواند نیاز مردم و دستگاه های اجرایی را به خدمات باند وسیع مرتفع کند، وعده داد که با استقبال ازسرمایه گذاری داخلی و خارجی در این حوزه، ضریب نفوذ ارائه این خدمات در استان ها، ظرف مدت دو سال حداقل به شش درصد خواهد رسید. به اعتقاد وی چنانچه تعداد مشترکان فناوری وایمکس زیر ۶۰۰هزار نفر باشد، فعالیت دراین حوزه سودآور نیست، اما درصورتی که برندگان مزایده وایمکس بتوانند سرویس خود را با قیمتی بین ۵۰ تا ۱۰۰هزارریال به مشترکان عرضه کنند، در کوتاه ترین زمان به ۲۰ میلیون مشترک دراین حوزه دست خواهند یافت.
● اولین حرکت ها برای ارائه وایمکس در تهران
سازمان تنظیم مقررات به جز مجوزهایی که در آبان ماه سال گذشته به چهار شرکت مزبور داد، از قبل نیز اجازه فعالیت در حوزه وایمکس را به چهار شرکت ارائه کننده اینترنت پرسرعت با سیم (pap ) داده بود. چهار شرکت داتک، لایزر، شاتل و داده گستر عصر نوین اجازه دارند که تا پایان امسال با همان روال سابق در قرارداد برای ارائه خدمات وایمکس اقدام کنند و برای ادامه کار در سال آینده و توسعه شبکه خود باید از نرخ های جدید مصوب سازمان تمکین کنند. اما این شرکت ها تاکنون موفق به ارائه وایمکس در تهران نشده اند. تنها شرکت داتک طی دو ماه گذشته قراردادی را با شرکت سامسونگ الکترونیک امضا کرد که طبق این قرارداد ۵۰میلیون دلاری استان تهران تا پایان سال جاری تحت پوشش وایمکس قرار می گیرد. در مراسم امضای قرارداد پروژه وایمکس داتک، مدیرعامل این شرکت تاکید کرد که محدودیت پهنای باند برای وایمکس یا اینترنت پرسرعت مختص مشتریان خانگی است، مشتریان تجاری محدودیتی در این زمینه ندارند و کاربری که بخواهد از ADSL استفاده کند برای دریافت آن حدود ۱۰روز زمان نیاز است و مشکلات دیگری نیز در این زمینه وجود دارد، اما وایمکس با نصب یک مودم به رایانه به سرعت امکان پذیر است، از طرفی ADSL از چند نقطه می تواند خراب شود اما وایمکس تقریبا تحت کنترل است و تنها چیزی که در آن می تواند خراب شود مودم است که به راحتی قابل تعویض خواهد بود. بابک ارشد پیش بینی کرد که تا حدود هفت سال آینده بیش از شش میلیون کاربر اینترنت باند پهن در کشور خواهیم داشت که بخش قابل توجهی از آن به وایمکس خواهد رسید و داتک برای شهر تهران سهمی نزدیک به ۳۵ درصد برای چند سال آینده در نظر گرفته است. به گفته این مقام مسوول، سرویس های داتک از ۱۲۸کیلوبیت آغاز و به ۴مگابیت خواهد رسید و ارزان ترین سرویس از زیر ۲۰ هزار تومان شروع می شود و تا سرویس های گران قیمت افزایش می یابد.
طبق اعلام مسوولان شرکت داتک فاز اول وایمکس داتک در حدود چهارماه آینده راه اندازی می شود که در سطح شهر تهران بوده و در حال گسترش است و در آبان ماه شبکه وایمکس این شرکت چیزی در حدود نیمی از تهران را پوشش خواهد داد. در همین حال فاتح پور، مدیرعملیات گروه شرکت های داتک می گوید: داتک در حال حاضر پایلوت وایمکس را با تجهیزات یک وندور چینی اجرا کرده و امیدوار است که این پایلوت پس از انجام آزمایش به زودی تجاری شود. وی با بیان این که با وندور دیگری نیز وارد مذاکره شده ایم تا پایلوت دیگری هم داشته باشیم و پس از ارزیابی هر دو پایلوت کار پیاده سازی شبکه را به صورت گسترده با تجهیزات یکی از دو وندور آغاز می کنیم، می افزاید: اجرای پایلوت بسیار حائز اهمیت است و مشخص می کند تجهیزات وندور تا چه حد قابل اطمینان و مطابق با شرایط قرارداد است. به گفته وی بازار اصلی که شرکت داتک برای وایمکس هدف قرار داده، مشترکانی خواهد بود که به سرویس های با پهنای باند و کیفیت بالا نیاز دارند.
● استفاده از وایمکس داتک به چه قیمتی؟
باید گفت که سرویس های اینترنت بی سیم وایمکس از پهنای باند Kbps ۲۵۶ به بالا به صورت نامتقارن و با پهنای باند اختصاصی و یا اشتراکی (Shared) ارائه می شوند، بنابراین کاربران آن تنها می توانند شخصیت های حقوقی باشند. برای تهیه این سرویس ها لازم است تا میان شرکت و مشتری حقوقی قراردادی به امضاء برسد. تجهیزات مورد نیاز برای استفاده از خدمات وایمکس تنها یک مودم بی سیم است که طبق اعلام شرکت داتک به صورت امانی در قبال اخذ ضمانت تحویل مشتری می شود و ضمانت اخذ شده پس از پایان قرارداد با تحویل سالم مودم مسترد خواهد شد. همچنین راه اندازی سرویس های وایمکس پس از عقد قرارداد عموماً در کمتر از دو روز کاری صورت می پذیرد. شرکت داتک در مورد هزینه سرویس های وایمکس برای مشتریان نیز اعلام کرده که هزینه تهیه خدمات وایمکس اختصاصی با پهنای باند Kbps ۲۵۶ با در نظر گرفتن مالیات و ارزش افزوده ماهانه ۲۶۳ هزار و ۶۸۰ تومان خواهد بود. همچنین هزینه کل ماهانه وایمکس اختصاصی با پهنای باند Kbps ۵۱۲مبلغ ۴۷۳هزار و ۸۰۰ تومان و پهنای باند یک مگابیت ۸۲۴ هزار تومان خواهد بود. در همین حال تهیه ماهانه خدمات وایمکس اشتراکی با پهنای باند Kbps ۲۵۶ در کل ۵۶هزار و ۵۴۷ تومان، Kbps ۵۱۲ مبلغ ۱۸۴هزار و ۳۷۰ تومان و ۱ Mbps حدود ۳۵۰هزار و۲۰۰ تومان برای متقاضیان هزینه خواهد داشت. براین اساس مودم بی سیم برای سرویس ها در مقابل مبلغ ۳۰۰هزارتومان بصورت امانی در اختیار مشتری قرار می گیرد و تهیه سرویس های فوق تنها برای شرکت ها، سازمان ها و دیگر شخصیت های حقوقی مقدور است. مراکز دانشگاهی، آموزشی تحقیقاتی، تجاری شرکتهای صنعتی، کتابخانه عمومی و فرهنگسراها نیز می توانند از این خدمات استفاده کنند.
● ایرانسل دیگر اپراتور وایمکس
در راستای گسترش سهم بازار و توسعه سبد محصولات و خدمات، شرکت خدمات ارتباطی ایرانسل، به عنوان یکی از اپراتورهای تلفن همراه در ایران، برنده مناقصه ارائه این خدمات شده و در تاریخ ۱۰ اسفند سال ۸۷ موفق به دریافت پروانه فعالیت شد. بر اساس پروانه فعالیت دریافتی، ایرانسل باید در فاز نخست این خدمات را در هفت کلانشهر تهران، اصفهان، شیراز، تبریز، مشهد، اهواز و کرج ارائه کند. در این میان این اپراتورمدعی است که باندهای فرکانسی که از سوی سازمان تنظیم مقررات مطابق پروانه به اپراتورهای وایمکس داده شده، در برخی استان ها توسط دیگر شرکت ها و یا سازمان ها و نهادها اشغال شده است. علی اصغرعینی پورمعاون فنی شرکت ایرانسل می گوید: شرکت خدمات ارتباطی ایرانسل توسط یک شرکت ثالث در تمام شش استانی که در آنها برنده مزایده وایمکس شده، اقدام به بررسی فضای فرکانسی کرده است. اما پس از بررسی مشخص شد که در تمام این استان ها، باند فرکانسی اختصاص یافته شده به ایرانسل دچار اختلال بوده و اشغال است. وی گفته که مطابق پروانه موارد را به رگولاتوری اعلام کردیم تا جهت تخلیه و تحویل فضای فرکانسی اختصاص یافته اقدام کنند.
● رایانه دانش اپراتور وایمکس در گلستان
ایمان میری، مدیرعامل شرکت رایان دانش گلستان با بیان این که متاسفانه زمان زیادی در مرحله انتخاب وندور از دست رفت و پس از به نتیجه نرسیدن مذاکرات با شرکت سامسونگ، در نهایت با یک وندور چینی به توافق رسیدیم، می گوید: کار با وندور چینی برای توسعه شبکه در شهر گرگان آغاز شده است. وی با تاکید براین که پس از فعال شدن شبکه، کیفیت سرویس بررسی می شود و در صورت قابل قبول بودن با همین وندور کار ادامه پیدا می کند، می افزاید: براساس زمان بندی، قرار بود شهریور ماه ارائه سرویس در شهر گرگان آغاز شود. در حال حاضر بک بون فیبر بین مراکز شهری گرگان و گنبد که نسبت به سایر شهرهای استان وسعت بیشتری دارند انجام شده و درخواستی نیز برای راه اندازی سایت درون مراکز مخابراتی شرکت مخابرات به جهت برقراری اینترکانکشن و همچنین استفاده از سایت های مشترک با دیگر اپراتورهای وایمکس ارائه شده است. به گفته وی مشکل اصلی شرکت های pap این بود که به کسب درآمد کم در ابتدای فعالیت شان قانع نبوده اند و اگر مشکلات dsl رفع شود این سرویس رقیب جدی وایمکس خواهد بود. میری ادامه می دهد: در استان گلستان، در فاز اول تمرکز روی مشترکان خانگی است. در شهرستان ها مشترکان تجاری کمتری فعال هستند ضمن آن که نیاز خود به اینترنت را از طریق dsl تامین کرده اند و دلیلی نمی بینند که به سراغ سرویس گران تری بروند.
● اپراتور اسپادان وایمکس می دهد
در همین حال مهندس فرودستان، مدیر طراحی، توسعه و کنترل کیفیت شرکت مشارکتی مخابرات سیار اصفهان نیز در مورد روند اجرای این پروژه در استان اصفهان می گوید: پس از دریافت پروانه در مرحله اول RFP تعیین وندور آماده و برای وندورهای اروپایی، کانادایی و چینی ارسال شد. با توجه به این که بسیاری از وندورها نمی توانستند خودشان را با شرایط کشور ما وفق دهند، در نهایت دو وندور چینی انتخاب شدند. وی مهم ترین مشکل حال حاضر پروژه وایمکس را حضور وندورهای چینی دانست و معتقد بود از میان اپراتورهای وایمکس، ایرانسل و اسپادان پیش از این توانایی وندورهای چینی را در حوزه GSM که پیچیدگی کمتری دارد آزموده اند. این وندورها از نظر شاخص های فنی در جایگاه بسیار پایین تری از وندورهای اروپایی و کانادایی قرار دارند. به گفته وی اگر فقط از فناوری وایمکس برای ارائه سرویس دیتا استفاده شود، آن هم با محدودیت ۱۲۸ kbps، مطمئنا وایمکس در برابر ADSL شکست خواهد خورد. ولی ادغام و ارائه سرویس ها در قالب بسته سرویس های ارزش افزوده و تشویق مشترک به مصرف بیشتر می تواند عامل موفقیت فناوری وایمکس باشد. فرودستان می افزاید: رگولاتوری باید درباره تعرفه های شهری و بین شهری تجدید نظر کند و شرکت زیرساخت هم باید شبکه زیرساخت را توسعه داده و هم در تعرفه هایش بازنگری کند. وی اظهار امیدواری می کند که ظرف ۴ ماه آینده به ۸۰درصد منطقه تحت پروانه، سرویس داده شود. در فاز اول اسپادان مشترکانی را هدف قرار داده که آرپوی بالاتری دارند و در کنار آن، نیم نگاهی هم به مشترکان خانگی خواهد داشت.
● ۳۰ استان در دستان مبین پایا
در همین حال فریبرز نژاد دادگر، قائم مقام مدیرعامل و مدیرعملیات شرکت مبین نت به انتخاب وندور چینی برای ارائه وایمکس از سوی این شرکت اشاره می کند و معتقد است که تا به امروز فعالیت اپراتورهای وایمکس تقریبا بدون مشکل پیش رفته، اما در مرحله انتخاب وندور با توجه شرایط کشور، وندورهای چینی انتخاب شده اند که از نظر فنی قابل اعتماد نیستند و مسائل اقتصادی و بین المللی کشور ما را به سمت آنها سوق داد. وی می گوید: تنها بحث عملیاتی اجرایی در حال حاضر مربوط به تعامل با شرکت سایت شیرینگ شهرداری است که براساس مصوبه این شرکت باید مشخصات سایت قبل از شروع عملیات اجرایی از سوی این شرکت تایید شود. دادگر می افزاید: مشترکان خانگی بخش مهمی از طرح تجاری مبین پایا را تشکیل می دهند. براساس طرح تجاری، عمده بازار ما در ابتدا مشترکان تجاری خواهند بود و طی سال های بعد کم کم این بازار به سمت مشترک خانگی سوق پیدا خواهد کرد. وی می گوید: نباید انتظار داشت پروژه وایمکس ظرف یک سال به سوددهی برسد. حتی لازم است در سال های ابتدایی روی سرویسی که به مشتری ارائه می شود سوبسید داد تا با افزایش تعداد مشتریان در درازمدت این هزینه جبران شود. ارزیابی ما این است که این پروژه ظرف سه سال به سوددهی برسد. طبق برنامه مبین پایا در فاز نخست ۱۱شهر بزرگ کشور را در مدت شش ماه تحت پوشش سرویس تجاری وایمکس قرار خواهد داد. بقیه استان ها نیز بعد از ۹ ماه، شاهد عرضه تجاری وایمکس خواهند بود. کل شبکه وایمکس کنسرسیوم پایا مبین برای ۳۱ شهر بزرگ کشور شامل ۳۰ مرکز استان و یک شهر کرج راه اندازی خواهد شد. ۶۰ تا ۷۰ درصد پوشش وایمکس indoor و ۳۰ تا ۴۰ درصد آن outdoor خواهد بود و به دلیل حجم بزرگ ابعاد اجرایی پروژه، برای پوشش کامل کشور به ۱۵۰۰ آنتن bts نیاز خواهیم داشت.
● سرانجام وایمکس
نگاه کارشناسان و دست اندرکاران بخش خصوصی به مقوله وایمکس از برخی نگرانی ها و دلمشغولی ها در این عرصه حکایت دارد. تامین زیرساخت های لازم برای توسعه شبکه وایمکس کشور یکی از همین دلمشغولی ها است به نحوی که بسیاری از فعالان این عرصه خواستار تهیه تجهیزات مناسب برای توسعه هستند. افزایش پهنای باند مورد نیاز اپراتورهای جدید از دیگر نگرانی ها است که وزارت ارتباطات باید فکری به حال آن کند. در همین حال محدودیت فعلی سرعت اینترنت (۱۲۸ kbps) برای کاربران نیز از جمله مسائلی است که موفقیت وایمکس را بی تردید تحت تاثیر قرار خواهد داد. همچنین موضوع رقابت نابرابر بین عرضه کنندگان سرویس های فناوری اطلاعات همچون ADSL و شبکه های پیشرفته نسل سوم نیز گهگاه مطرح می شود و موضوع دریافت اعتبارات و تسهیلات بانکی از دیگر دغدغه های فعالان وایمکس است. به زعم کارشناسان، اپراتورهای تلفن همراه به سبب در اختیار داشتن بخشی از زیرساخت فیزیکی مورد نیاز وایمکس و تجربه مرتبط، مناسب ترین گزینه ها برای حضور در بازارهای وسیع وایمکس هستند.
اما این سول مطرح می شود که آیا فناوری وایمکس انتظار سرمایه گذاران را بر آورده خواهد کرد؟ آنچه طی سال های اخیر در بازار جهانی اینترنت بی سیم گذشته، نشان می دهد که فقط در شرایطی بسیار خاص وایمکس می تواند فضای تجاری لازم برای یک تجارت بلند مدت سودآور را فراهم کند. سرمایه گذاران و فعالان حوزه وایمکس به سبب بهای بالای نصب، دشواری و ریسک بالای کار، سختی بازاریابی و وجود فناوری های موازی مانند ADSL یا سایر انواع اینترنت بی سیم باید اهداف و برنامه های خود را با دقتی مضاعف انتخاب کنند. فراموش نکنیم که مهم ترین ویژگی و مزیت وایمکس قابلیت سیار بودن آن است که موجب می شود این فناوری را وارد رایانه های دستی (لپ تاپ ها) و گوشی های تلفن همراه کند. بدین ترتیب این احتمال وجود دارد که پایین بودن ضریب نفوذ رایانه های شخصی و به ویژه لپ تاپ ها در ایران بتواند در توسعه بازار این فناوری تاثیرگذار باشد.
نظرات شما عزیزان:
آمار
وبلاگ:
